Kenya’da kanlı protestolar hükümete geri adım attırdı: Vergi artışları geri çekildi

Kenya halkı haziran ayının başından bu yana uygulanan vergi artışına isyan etti. Başkent Nairobi’de sokakları kan gölüne çeviren direniş, hükümeti geri adım atmaya zorladı.

Kenya Devlet Başkanı William Ruto Çarşamba günü vergileri artıracak tartışmalı tasarıyı imzalamayacağını duyurdu.

Kenya hükümetine karşı son yıllarda yaşanan en büyük ayaklanma olarak nitelendirilen olaylarda en az 22 kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı. Aktivistler parlamento binasına girdi ve binaları ateşe verdi.

İktidarın borçların ödenmesi için kaynak yaratılması gerektiğini söyleyerek savunduğu tasarı, milyonlarca insanı maddi sıkıntıya sokacağı gerekçesiyle kamuoyu tarafından eleştiriliyor.

Salı günkü kaos, hükümetin orduyu göreve çağırmasına yol açarken, Ruto protestocuların eylemlerini “ihanet” olarak nitelendirdi.

Başkan, tasarının “yaygın memnuniyetsizliğe” yol açtığını “kabul ettiğini” söyledi.

Günlerdir ülkeyi etkisi altına alan protestolar, Kenyalıların artan maliyetlerle başa çıkmalarına yardımcı olma vaadiyle iktidara gelen Ruto için büyük bir başarısızlık olarak görülüyor. Ülkede çoğunluğu gençlerin oluşturduğu büyük bir kesim, son reform girişimine karşı birleşti.

Protestoların ardından ne oldu?

Binlerce protestocu Salı günü parlamento binasına baskın düzenledi. Ruto’nun “varoluşsal” bir tehdit olarak nitelendirdiği bu olayın ardından sokaklarda çok sayıda güvenlik önlemi alındı. Polis göstericilere biber gazıyla müdahale etti.

İnsan hakları grupları, bazı protestocuların ölümünden polisin sorumlu olduğunu söyledi.

Ruto, ölümü kabul ederek durumu “talihsiz” olarak nitelendirdi ve ailelere başsağlığı diledi. Başkan ayrıca yaklaşık 200 kişinin de yaralandığını doğruladı.

Başkent Nairobi geçmişte protestolara sahne olmuştu ancak aktivistler bu kez durumun daha tehlikeli olduğu konusunda uyarıyor.

Ruto Salı günü huzursuzluğu “ne pahasına olursa olsun” bastıracağına söz verdi. Bu açıklamaları perşembe günü yeni protestoların duyurulmasından önce yapmıştı.

Bazı uzmanlara göre bu protestoların farklı bir yanı da var.

Analist, “Yeni bir olguyla ve öngörülemez bir grup insanla karşı karşıyayız. Normal gösteriler olsaydı zamanla sönerdi derdim ama bu insanların ordudan korkacaklarını bilmiyoruz.” dedi. Herman Manyora. ve Nairobi Üniversitesi’nde profesör olduğunu söyledi.

Başkanın Salı gecesi ulusal konuşmasında daha uzlaşmacı bir yaklaşım sergileme fırsatını kaçırdığını da sözlerine ekledi.

Neden Nairobi sokakları?

Kenyalılar yeni yasayı engellemek için tüm farklılıklarını bir kenara koydu.

Tasarı, yumurta ithalatından banka havalelerine kadar bir dizi günlük ürün ve hizmete ilişkin artan vergi ve harçları içeriyordu.

Önceki gün yaşanan kanlı olayların ardından çarşamba günü herhangi bir şiddet olayı yaşanmazken kentte korku hakim oldu.

REKLAM

Sivil toplum grupları son protestolara katılan kişilerin kaçırılmasını kınadı.

Yüksek Mahkeme polise protestolar sırasında tutuklananların serbest bırakılmasına karar verdi. Ancak Ruto, kaçırıldığı iddia edilen kişilerin serbest bırakıldığını veya mahkemeye sevk edildiğini söyledi.

Ekonomik rahatlama vaadiyle Ruto’nun 2022’de iktidara gelmesine yardımcı olan birçok genç, şimdi onun geniş kapsamlı reform planlarına karşı çıkıyor.

Salı günü Kenya Ulusal İnsan Hakları Komisyonu 300 kişinin yaralandığını ve 50 kişinin tutuklandığını duyurdu.

Muhalefet lideri Raila Odinga, Kenya anayasasının askıya alındığını iddia ederek diyalog çağrısında bulundu.

REKLAM

Odinga, yaptığı açıklamada, “Kenya, sırf çocuklar yiyecek, iş ve onları dinleyecek biri istiyor diye çocuklarını öldürmeyi göze alamaz” dedi.

Yabancılar için bölgesel bir merkez olan ve Birleşmiş Milletler (BM) kompleksine ev sahipliği yapan Nairobi’de, Kenyalılar arasındaki eşitsizlik, devletteki yolsuzlukla ilgili uzun süredir devam eden hayal kırıklıklarının yanı sıra daha da derinleşti.

Artan genç nüfus, başkanın kendisi de dahil olmak üzere politikacıların lüks yaşam tarzından da rahatsız. Kendisini mütevazı kökenlerden gelen bir “dolandırıcı” olarak tanıtarak iktidara gelen Ruto’yu tutkuyla destekleyenlerin çoğu, şimdi ihanete uğramış hissediyor.

Z Kuşağı olarak da bilinen gençler Salı günü protesto gösterileri düzenleyerek milletvekillerinin tasarıyı geçirmesini engellemeye çalıştı.

Ruto’nun tasarıyı imzalamak için iki haftası vardı ve protestolar devam ederken Naroibi’den uzaktaydı.

REKLAM

Muhalefet senatörü Edwin Sifuna, eski adıyla Twitter olarak bilinen X üzerinden yaptığı paylaşımda, Ruto’nun tutumunun, itibarından endişe duyan bir lider tarafından “kendini koruma” olarak eleştirildiğini söyledi.

Son olaylar, Amerika Birleşik Devletleri tarafından Afrika’da hoş karşılanan bir ortak olarak memnuniyetle karşılanan Ruto için keskin bir dönüşe işaret ediyor.

Kenya hükümeti protestocuların tepkisiyle karşı karşıya ve şiddete ilişkin “derin endişelerini” dile getiren ABD dahil bir düzine ülkeden sükunet çağrısında bulunuyor.

Kenya Başkan Yardımcısı Rigathi Gachagua, Ruto’nun Çarşamba günü geri adım atmasının ardından yaptığı açıklamada, hükümetin sadece iki yıl içinde nasıl bu kadar gözden düştüğünü merak ettiğini söyledi.

“Biz Kenya halkının sevgilisiydik” diye ekledi.

REKLAM